Του ΙΩΑΝΝΗ ΜΠΕΚΑ, καθηγητή
Νομικής Σχολής Παν/μίου
Τον Μάρτιο του 2005, σε εκδήλωση του Εγκληματολογικού Εργαστηρίου του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου, στην Κομοτηνή, μίλησε, ως προσκεκλημένος, ο κ. Μάκης Τριανταφυλλόπουλος. Μετά την εισήγησή του -με θέμα τα όρια, το ύφος και τα μέσα της έρευνας- ο καθηγητής της Νομικής Σχολής Ιωάννης Μπέκας ζήτησε το λόγο. Η παρέμβασή του αποκτά ξεχωριστό ενδιαφέρον στο πλαίσιο του προβληματισμού για τα περίφημα «Εκτακτα Τηλεδικεία». Η «Κ.Ε.» τη δημοσιεύει σήμερα (30/10/2005) ολόκληρη, όπως διατυπώθηκε ενώπιον εκατοντάδων φοιτητών.
«Οταν η κ. Κατίνα δίνει στο κομμωτήριο ιατρικές συμβουλές κάνοντας αντίστοιχες γνωματεύσεις, ένας καθηγητής ιατρικής δεν έχει κανένα λόγο να ασχοληθεί με το θέμα. Οταν, όμως, ο Καματερός μοιράζει το θαυματουργό νερό του που δήθεν θεραπεύει τον καρκίνο και ο κόσμος τρέχει να το πάρει, τότε ο καθηγητής αρχίζει να προβληματίζεται για το αν θα πρέπει να επέμβει και να διαφωτίσει τον κόσμο. Αν, τέλος, ο Καματερός και η Κατίνα επισκεφθούν την Ιατρική Σχολή για να μεταλαμπαδεύσουν τις απόψεις τους στους αυριανούς γιατρούς, τότε ο καθηγητής δεν έχει πλέον κανένα περιθώριο σιωπής, αλλά η παρέμβασή του είναι επιβεβλημένη.
Τον τελευταίο καιρό από διάφορες πηγές ενημέρωσης και στο πλαίσιο μιας προσπάθειας αποκάλυψης της διαφθοράς στους κόλπους της δικαστικής και εκκλησιαστικής εξουσίας, ακούγονται ανάλογες με τις προαναφερθείσες ιατρικές, νομικές αυτή τη φορά, τερατώδεις διαστρεβλώσεις με ύφος που δεν σηκώνει αντιρρήσεις. Για παράδειγμα:
*Να τιμωρηθούν για διαπλοκή.
- Ομως έγκλημα διαπλοκής δεν υπάρχει!
*Οι εισαγγελείς δεν προφυλάκισαν τους κατηγορουμένους.
- Ομως εδώ και πολλά χρόνια δεν υπάρχει προφυλάκιση, αλλά προσωρινή κράτηση. Και ο κανόνας είναι να μην επιβάλλεται παρά μόνο κατ' εξαίρεση, αν είναι ύποπτος φυγής ή επικίνδυνος να ξανακάνει έγκλημα (α. 282 ΚΠΔ).
*Η υφ' όρον απόλυση είναι παρεπόμενη ποινή (χωρίς άλλα σχόλια) κ.λπ.
Οι παραπάνω στρεβλώσεις πέρα από ένα ειρωνικό μειδίασμα των νομικών και μια αυτοϊκανοποίηση των εκφραστών τους, ότι έγιναν κι αυτοί νομικοί, πολύ μικρό κακό προκαλούν. Αλλού είναι το πρόβλημα και εξηγούμαι: Ανέκαθεν οι εξουσίες, κοσμικές ή εκκλησιαστικές, εκπροσωπούμενες από ανθρώπους και όχι από αγγέλους, εκ φύσεως επεδίωκαν ως αέρια να καταλάβουν όσο μεγαλύτερο χώρο μπορούσαν.
Ετσι, οι συμμαχίες (διαπλοκές), οι συναλλαγές, οι μηχανορραφίες, τα ύπουλα χτυπήματα και οι δωροδοκίες (ενίοτε και οι φόνοι) ήταν και είναι τα σύμφυτα και συνήθη μέσα επέκτασης κάθε εξουσιαστικού χώρου, είτε αυτός λέγεται εκκλησία, είτε κυβέρνηση, είτε οικονομία, είτε τύπος, είτε δικαστής.
Από τότε, όμως, που οι άνθρωποι εγκατέλειψαν τη ζούγκλα και συνέπηξαν κράτος, τέθηκαν κάποιοι κανόνες σ' αυτή τη μάχη εξουσίας. Συχνότατα βέβαια οι κανόνες ενεγράφοντο εις τα παλαιά υποδήματα (αν όχι ολίγον υψηλότερα) των εξουσιαστών. Κάποιοι, ελάχιστοι, από τους παραβάτες αποκαλύπτονται και τιμωρούνται, άλλοι συνεχίζουν απτόητοι. Αυτό είναι μοιραίο.
Δεν γίνεται αλλιώς, αφού κανείς δεν μπορεί να έχει το τεκμήριο του αδιάφθορου κριτή των πάντων. Οσοι είχαν την ισχύ να επιβάλλουν τον εαυτό τους ως αρχάγγελο της κρίσης, έγιναν δικτάτορες. Ομως στη Δημοκρατία, όπου και οι κριτές κρίνονται, και όπου η ασφάλεια του πολίτη από την όποια εξουσία είναι ισχυρότερη από την καταπολέμηση του εγκλήματος, εγκληματίας, τελικά, είναι "ο γκαντέμης που πιάστηκε".
Το θεμέλιο της Δημοκρατίας είναι το κράτος του δικαίου έτσι όπως αυτό υλοποιήθηκε στην Ευρώπη. Το πρόβλημα των καιρών είναι ότι πολλές βασικές αξιωματικές παραδοχές του κράτους δικαίου τσαλακώνονται βάναυσα προς ανήκεστο βλάβη της ασφάλειας του πολίτη και θεωρώ απαραίτητο να υπενθυμίσω ή να γνωστοποιήσω ανάλογα με τον ακροατή μου μερικές από αυτές:
Στο κράτος δικαίου είναι αδιανόητη η άποψη: "ο σκοπός αγιάζει τα μέσα". Κανείς δεν είναι υπεράνω υποψίας, έτσι ώστε να τεκμαίρεται αμάχητα ο άγιος σκοπός που υπηρετεί. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα, τα κίνητρα και οι σκοποί των πρόσφατα αποκαλυπτόντων τα πασίγνωστα, να μην είναι καθόλου άγιοι.
*Ποιος εγγυάται ότι η αιτία των αποκαλύψεων αυτών είναι η κάθαρση και όχι ίσως τα προσωπικά πάθη, η υπερφίαλη ίππευση του καλάμου (ή της ρομφαίας), η προσπάθεια εκφοβισμού των δικαστών προς εξασφάλιση ατιμωρησίας ή ακόμη και η στράτευση του αποκαλύπτοντος σε κάποιο από τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα εξουσίας;
*Ομως, ας πάρουμε ως υπόθεση εργασίας ότι ο σκοπός είναι πράγματι άγιος.
Το κράτος δικαίου δεν ανέχεται ό,τι μπορεί να επιδιωχθεί με παράνομα μέσα. Ο νομοθέτης δεν ανέχεται το χτύπημα, το βασανισμό του τρομοκράτη για να ομολογήσει πού είναι η βόμβα που θα σκοτώσει σε λίγο 100 ανθρώπους: Το άρθρο 137Δ ΠΚ ρητά αποκλείει τη δικαιολόγηση των βασανιστηρίων για οποιοδήποτε όφελος. Προτιμά, αν δεν μπορούν να σωθούν οι 100 αλλιώς, να πεθάνουν, παρά να βασανιστεί ο δήμιός τους! Μας αρέσει, δεν μας αρέσει (κι εμένα μου αρέσει), έτσι θέλει ο νόμιμος νομοθέτης.
*Το ίδιο, πολύ περισσότερο, ισχύει και για τις υποκλοπές συνομιλιών. Το πολυτιμότερο αγαθό της ελεύθερης, ιδιωτικής επικοινωνίας είναι, και ορθά είναι, απαραβίαστο. Το Γερμανικό Ακυρωτικό εύγλωττα περιγράφει τη ζοφερή, οργουελική πιθανότητα ο καθένας να φοβάται να μιλήσει, μήπως και αποτυπώσουν τη φωνή του παρά τη θέλησή του.
Ο αντίλογος των λαθρακουστών και των υποκλοπέων λέει:
* Μα, αν δεν υποκλέψεις και δεν δουλέψεις με κρυφή κάμερα, πώς θα αποκαλύψεις τα σκάνδαλα; Ο νόμος το επιτρέπει αν υπηρετείται το δημόσιο συμφέρον.
- Ουδέν ψευδέστερο τούτου. Κατ' αρχήν το ίδιο το σύνταγμα, στο άρθρο 19 απαγορεύει την παραβίαση του απορρήτου των επικοινωνιών, είτε ως καταγραφή, είτε ως χρήση του προϊόντος υποκλοπής. Μόνη περίπτωση, εφόσον πρόκειται για ιδιαίτερα σοβαρά αδικήματα, νόμιμης υποκλοπής είναι εκείνη που προβλέπει ο ν. 2225/94, όπου όμως διατάσσεται από δικαστήριο. Πουθενά δεν αναφέρεται το δημόσιο συμφέρον.
- Αρα ιδιώτης ουδέποτε νομιμοποιείται να υποκλέπτει συνομιλία, ούτε να την χρησιμοποιεί. Ετσι, αυτός που κάνει την υποκλοπή, όπως και αυτός που τον έβαλε να την κάνει, τιμωρείται από το άρ. 370Α § 142 ΠΚ με φυλάκιση 1-5 ετών.
*Επόμενο επιχείρημα: "Τις κασέτες που παίξαμε μας τις έστειλαν".
- Ε και; Και η χρήση των προϊόντων υποκλοπής τιμωρείται με ποινή 1-5 ετών φυλάκισης στην § 3 του ίδιου άρθρου.
* "Και το δημόσιο συμφέρον;"
α) Η δυνατότητα άρσης του αδίκου μιας προσβολής του απορρήτου περιορίζεται μόνο στη χρήση του. Ετσι, εκείνος που ως ηθικός ή φυσικός αυτουργός υπέκλεψε συνομιλία ουδέποτε δικαιολογείται.
β) Εστω όμως ότι το προϊόν της υποκλοπής έφτασε στα χέρια του δημοσιογράφου, χωρίς να ευθύνεται ο ίδιος.
- Πράγματι μέχρι το 2003 το άρ. 370Α § 4 ΠΚ ανέφερε μεταξύ των λόγων δικαιολογημένης χρήσης και την προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος. Δυστυχώς για τους δημοσιογράφους, η § 4 έχει τροποποιηθεί και πλέον το περιβόητο δημόσιο συμφέρον δεν αναφέρεται καθόλου.
γ) Οπως και να έχει, η §4 οπωσδήποτε συγκρούεται με το άρ. 19 συντ. και, ως αντισυνταγματική, δεν πρέπει να εφαρμόζεται.
δ) Αλλά και να εφαρμοστεί, πλέον δικαιολογεί τη χρήση του προϊόντος υποκλοπής μόνο ενώπιον δικαστικής ή ανακριτικής αρχής. Σεμνύνομαι να πιστεύω ότι κανείς από τους παρευρισκομένους, δεν θα διενοείτο να χαρακτηρίσει την TV δικαστική ανακριτική αρχή.
- Συνακόλουθα, είναι σαφέστερο του σαφούς ότι κανένα δημόσιο συμφέρον δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη χρήση προϊόντος υποκλοπής στον τύπο.
ε) Τέλος και ο ΚΠΔ (άρ. 177 § 2) απαγορεύει στους δικαστές να λάβουν υπόψη τους τέτοια παράνομα μέσα, παρά μόνο κατ' εξαίρεση και εφόσον πρόκειται για κακούργημα που απειλεί ισόβια.
- Συνεπώς, η κοινοποίηση των προϊόντων υποκλοπής στα δικαστήρια ελάχιστα ωφελεί, αφού ούτε η απάτη, ούτε η δωροδοκία, ούτε το ξέπλυμα κ.λπ. δεν τιμωρούνται με ισόβια.
*Συμπέρασμα, η τέλεση υποκλοπής και η χρήση προϊόντων της από δημοσιογράφο ουδέποτε δικαιολογείται.
Αντίθετα, τιμωρείται με φυλάκιση 1-5 έτη. Το αν τελικά θα προσαχθεί σε δίκη και θα τιμωρηθεί ο δημοσιογράφος εξαρτάται από εξωθεσμικές παραμέτρους, όπως λ.χ. η τύχη ή οι προστάτες του.
*Αυτά λέει ο νόμος και δεν επιδέχονται αντίρρηση. Σ' όποιον δεν αρέσει ο νόμος, πρόβλημά του. Μπορεί βέβαια να προσπαθήσει να πείσει τον νομοθέτη να αλλάξει το νόμο (αν και για να ξανα-αλλάξει το σύνταγμα πρέπει να περάσουν 5 χρόνια από την προηγούμενη αναθεώρηση της 18/4/01 (άρ. 110 συντ.). Μέχρι τότε ο νόμος ισχύει, και όποιος τον παραβαίνει ρισκάρει τη δίκαιη ποινική τιμωρία του, χωρίς μάλιστα πλέον να μπορεί να επικαλεστεί νομική πλάνη, αφού άκουσε δημόσια την αλήθεια.
Δεύτερο πλήγμα κατά του κράτους δικαίου, το πολύπαθο τεκμήριο αθωότητας.
- Κατά το υπερνομοθετικό άρ. 6§2 ΕΣΔΑ, ο κατηγορούμενος τεκμαίρεται αθώος μέχρι την καταδίκη του. Ομως εδώ και πολύ καιρό τα ΜΜΕ δικάζουν, αποφαίνονται και καταδικάζουν πολίτες που ίσως καν δίωξη δεν έχει ασκηθεί εναντίον τους, φυσικά χωρίς καμία τήρηση των εγγυήσεων της δικονομίας και κατακεραυνώνοντας όποιον τολμήσει να ψελλίσει τις αντιρρήσεις του για αυτή την εγκληματική πρακτική, αποκαλώντας τον, αν όχι συνένοχο, τουλάχιστον υποκριτή και φαύλο.
- Το δικαίωμα τιμωρίας ανήκει αποκλειστικά στο κράτος και δεν εκχωρείται σε κανέναν. Η επιλεκτική ή έστω τυχαία αλλά οπωσδήποτε αποσπασματική στοχοποίηση ενός πολίτη κατά τεκμήριο αθώου, κατά το γκεμπελικό "Λέγε, λέγε, κάτι θα μείνει", δημιουργεί το αποτρόπαιο φαινόμενο του διασυρμού ενός ανθρώπου και την κοινωνική του καταβαράθρωση, από ανθρώπους που κανείς δεν τους νομιμοποίησε να μιλούν στο όνομα του λαού. Το πλήγμα αυτό στο κράτος δικαίου είναι ασύγκριτα χειρότερο από το να αποφύγει την τιμωρία του ένας ένοχος.
Τρίτη διαστρέβλωση, η απαίτηση του δημοσιογράφου να αποσπά απαντήσεις από τους πολίτες. Από το νόμο (άρ. 273 § 2 ΚΠΔ) ο κατηγορούμενος έχει το θεμελιώδες δικαίωμα της σιωπής, που επεκτείνεται και στο δικαίωμά του να αρνείται (έστω ψευδώς) την ενοχή του, αρκεί να μην ενοχοποιεί άλλους. Η σιωπή αυτή δεν επιτρέπεται να εκλαμβάνεται ως παραδοχή της ενοχής του.
Αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα αγνοείται προκλητικά από τους τηλεοπτικούς εισαγγελείς και δικαστές. Ακουσα το εξωφρενικό: "Με ποιο δικαίωμα ο Χ αρεοπαγίτης έκλεισε το τηλέφωνο στον νεαρό δημοσιογράφο;", που τον ρώτουσε παντελώς αδιάφορα νομικά πράγματα, χωρίς το τελευταίο να έχει καμία σημασία. Καλό θα κάνουν οι κ.κ. ρεπόρτερ, που χώνουν το ματσούκι στα μούτρα του θνήσκοντος και ρωτούν «πώς νιώθετε;», να μάθουν ότι κανένας δεν υποχρεούται να απαντήσει στις ερωτήσεις τους, αν δεν θέλει. Στην περίπτωση αυτή, άριστα πράττει που τους κλείνει την πόρτα ή το τηλέφωνο κατάμουτρα, ούτε δικαιούνται να εξάγουν οποιοδήποτε συμπέρασμα ενοχής του από τη σιωπή του. Δόξα τω Θεώ, η δικτατορία του ρεπόρτερ δεν έχει έχει ακόμη επιβληθεί, τουλάχιστον θεσμικά.
*Συνοψίζοντας, δεν με θορύβησαν ιδιαίτερα οι πρόσφατες αποκαλύψεις για διαφθορά δικαστών ή εγκλήματα, ποινικά ή κανονικά κληρικών. Αυτά πάντα συνέβαιναν. Η κάθε εξουσία συνήθως έχει τους μηχανισμούς της, για να απορροφά τους εκάστοτε κραδασμούς που απειλούν την ισχύ της, ενίοτε θυσιάζοντας κάποια μέλη της. Ετσι πιστεύω θα γίνει και τώρα.
Πάντως, θετικό θα είναι και το ότι θα εξοβελιστούν, έστω αποσπασματικά, κάποιοι καταχραστές τής από το λαό δοτής εξουσίας τους και το ότι θα ακολουθήσει μια άσκηση εξουσίας με επιμελέστερη τήρηση των προσχημάτων. Μέχρι εκεί.
*Ομως με φοβίζει έντονα ότι παράπλευρα (αν όχι σκοπούμενα) ευτελίζονται στη συνείδηση των πολιτών θεσμοί που πάνω τους στηρίζεται η ευταξία του κράτους και ιδίως ότι βλάπτονται θέσμοι θεμελιώδεις του κράτους δικαίου, όπως οι ασφαλιστικές για την ελευθερία του πολίτη ελευθερίες που προανέφερα.
*Τέλος, με εξοργίζει η αυθαίρετη ανάληψη της τιμωρητικής εξουσίας από εξωθεσμικούς παράγοντες, όπως οι δημοσιογράφοι. Το διεστραμμένο μόρφωμα του κράτους των δικαστών, από το οποίο κινδύνευσε η Δημοκρατία της Ιταλίας, είναι λιγότερο ζοφερό από το επαπειλούμενο κράτος των δαιμονίων ρεπόρτερ. Οσο πάντως η Δημοκρατία στη χώρα μας απέχει, θα απαιτώ, και να είστε βέβαιοι ότι θα επιτυγχάνω, να κρίνομαι από τους όποιους δικαστές μας και όχι από δημοσιογράφους που θεσμικά έχουν άλλη αποστολή και σίγουρα όχι να αναγκάζουν τους εισαγγελείς ποινικής δίωξης να τελούν για χάρη τους το κακούργημα της κατάχρησης της εξουσίας (239β) παραλείποντας εν γνώσει να διώξουν τις καταφανείς παραβιάσεις απορρήτων. Επειδή έχει ειπωθεί ότι είμαστε έθνος ανάδελφων, σας γνωρίζω ότι δεν επιθυμώ κανένα "μεγάλο αδελφό"».
Ιωάννης Μπέκας: mpekas
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 30/10/2005
Ολόκληρο το άρθρο εδώ: enet.gr
Copyright © 2004 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.
____________________
ΣΗΜ. 01/11/2005, club Pathfinder
Τον Μάρτιο του 2005, σε εκδήλωση του Εγκληματολογικού Εργαστηρίου του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου, στην Κομοτηνή, μίλησε, ως προσκεκλημένος, ο κ. Μάκης Τριανταφυλλόπουλος. Μετά την εισήγησή του -με θέμα τα όρια, το ύφος και τα μέσα της έρευνας- ο καθηγητής της Νομικής Σχολής Ιωάννης Μπέκας ζήτησε το λόγο. Η παρέμβασή του αποκτά ξεχωριστό ενδιαφέρον στο πλαίσιο του προβληματισμού για τα περίφημα «Εκτακτα Τηλεδικεία». Η «Κ.Ε.» τη δημοσιεύει σήμερα (30/10/2005) ολόκληρη, όπως διατυπώθηκε ενώπιον εκατοντάδων φοιτητών.
«Οταν η κ. Κατίνα δίνει στο κομμωτήριο ιατρικές συμβουλές κάνοντας αντίστοιχες γνωματεύσεις, ένας καθηγητής ιατρικής δεν έχει κανένα λόγο να ασχοληθεί με το θέμα. Οταν, όμως, ο Καματερός μοιράζει το θαυματουργό νερό του που δήθεν θεραπεύει τον καρκίνο και ο κόσμος τρέχει να το πάρει, τότε ο καθηγητής αρχίζει να προβληματίζεται για το αν θα πρέπει να επέμβει και να διαφωτίσει τον κόσμο. Αν, τέλος, ο Καματερός και η Κατίνα επισκεφθούν την Ιατρική Σχολή για να μεταλαμπαδεύσουν τις απόψεις τους στους αυριανούς γιατρούς, τότε ο καθηγητής δεν έχει πλέον κανένα περιθώριο σιωπής, αλλά η παρέμβασή του είναι επιβεβλημένη.
Τον τελευταίο καιρό από διάφορες πηγές ενημέρωσης και στο πλαίσιο μιας προσπάθειας αποκάλυψης της διαφθοράς στους κόλπους της δικαστικής και εκκλησιαστικής εξουσίας, ακούγονται ανάλογες με τις προαναφερθείσες ιατρικές, νομικές αυτή τη φορά, τερατώδεις διαστρεβλώσεις με ύφος που δεν σηκώνει αντιρρήσεις. Για παράδειγμα:
*Να τιμωρηθούν για διαπλοκή.
- Ομως έγκλημα διαπλοκής δεν υπάρχει!
*Οι εισαγγελείς δεν προφυλάκισαν τους κατηγορουμένους.
- Ομως εδώ και πολλά χρόνια δεν υπάρχει προφυλάκιση, αλλά προσωρινή κράτηση. Και ο κανόνας είναι να μην επιβάλλεται παρά μόνο κατ' εξαίρεση, αν είναι ύποπτος φυγής ή επικίνδυνος να ξανακάνει έγκλημα (α. 282 ΚΠΔ).
*Η υφ' όρον απόλυση είναι παρεπόμενη ποινή (χωρίς άλλα σχόλια) κ.λπ.
Οι παραπάνω στρεβλώσεις πέρα από ένα ειρωνικό μειδίασμα των νομικών και μια αυτοϊκανοποίηση των εκφραστών τους, ότι έγιναν κι αυτοί νομικοί, πολύ μικρό κακό προκαλούν. Αλλού είναι το πρόβλημα και εξηγούμαι: Ανέκαθεν οι εξουσίες, κοσμικές ή εκκλησιαστικές, εκπροσωπούμενες από ανθρώπους και όχι από αγγέλους, εκ φύσεως επεδίωκαν ως αέρια να καταλάβουν όσο μεγαλύτερο χώρο μπορούσαν.
Ετσι, οι συμμαχίες (διαπλοκές), οι συναλλαγές, οι μηχανορραφίες, τα ύπουλα χτυπήματα και οι δωροδοκίες (ενίοτε και οι φόνοι) ήταν και είναι τα σύμφυτα και συνήθη μέσα επέκτασης κάθε εξουσιαστικού χώρου, είτε αυτός λέγεται εκκλησία, είτε κυβέρνηση, είτε οικονομία, είτε τύπος, είτε δικαστής.
Από τότε, όμως, που οι άνθρωποι εγκατέλειψαν τη ζούγκλα και συνέπηξαν κράτος, τέθηκαν κάποιοι κανόνες σ' αυτή τη μάχη εξουσίας. Συχνότατα βέβαια οι κανόνες ενεγράφοντο εις τα παλαιά υποδήματα (αν όχι ολίγον υψηλότερα) των εξουσιαστών. Κάποιοι, ελάχιστοι, από τους παραβάτες αποκαλύπτονται και τιμωρούνται, άλλοι συνεχίζουν απτόητοι. Αυτό είναι μοιραίο.
Δεν γίνεται αλλιώς, αφού κανείς δεν μπορεί να έχει το τεκμήριο του αδιάφθορου κριτή των πάντων. Οσοι είχαν την ισχύ να επιβάλλουν τον εαυτό τους ως αρχάγγελο της κρίσης, έγιναν δικτάτορες. Ομως στη Δημοκρατία, όπου και οι κριτές κρίνονται, και όπου η ασφάλεια του πολίτη από την όποια εξουσία είναι ισχυρότερη από την καταπολέμηση του εγκλήματος, εγκληματίας, τελικά, είναι "ο γκαντέμης που πιάστηκε".
Το θεμέλιο της Δημοκρατίας είναι το κράτος του δικαίου έτσι όπως αυτό υλοποιήθηκε στην Ευρώπη. Το πρόβλημα των καιρών είναι ότι πολλές βασικές αξιωματικές παραδοχές του κράτους δικαίου τσαλακώνονται βάναυσα προς ανήκεστο βλάβη της ασφάλειας του πολίτη και θεωρώ απαραίτητο να υπενθυμίσω ή να γνωστοποιήσω ανάλογα με τον ακροατή μου μερικές από αυτές:
Στο κράτος δικαίου είναι αδιανόητη η άποψη: "ο σκοπός αγιάζει τα μέσα". Κανείς δεν είναι υπεράνω υποψίας, έτσι ώστε να τεκμαίρεται αμάχητα ο άγιος σκοπός που υπηρετεί. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα, τα κίνητρα και οι σκοποί των πρόσφατα αποκαλυπτόντων τα πασίγνωστα, να μην είναι καθόλου άγιοι.
*Ποιος εγγυάται ότι η αιτία των αποκαλύψεων αυτών είναι η κάθαρση και όχι ίσως τα προσωπικά πάθη, η υπερφίαλη ίππευση του καλάμου (ή της ρομφαίας), η προσπάθεια εκφοβισμού των δικαστών προς εξασφάλιση ατιμωρησίας ή ακόμη και η στράτευση του αποκαλύπτοντος σε κάποιο από τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα εξουσίας;
*Ομως, ας πάρουμε ως υπόθεση εργασίας ότι ο σκοπός είναι πράγματι άγιος.
Το κράτος δικαίου δεν ανέχεται ό,τι μπορεί να επιδιωχθεί με παράνομα μέσα. Ο νομοθέτης δεν ανέχεται το χτύπημα, το βασανισμό του τρομοκράτη για να ομολογήσει πού είναι η βόμβα που θα σκοτώσει σε λίγο 100 ανθρώπους: Το άρθρο 137Δ ΠΚ ρητά αποκλείει τη δικαιολόγηση των βασανιστηρίων για οποιοδήποτε όφελος. Προτιμά, αν δεν μπορούν να σωθούν οι 100 αλλιώς, να πεθάνουν, παρά να βασανιστεί ο δήμιός τους! Μας αρέσει, δεν μας αρέσει (κι εμένα μου αρέσει), έτσι θέλει ο νόμιμος νομοθέτης.
*Το ίδιο, πολύ περισσότερο, ισχύει και για τις υποκλοπές συνομιλιών. Το πολυτιμότερο αγαθό της ελεύθερης, ιδιωτικής επικοινωνίας είναι, και ορθά είναι, απαραβίαστο. Το Γερμανικό Ακυρωτικό εύγλωττα περιγράφει τη ζοφερή, οργουελική πιθανότητα ο καθένας να φοβάται να μιλήσει, μήπως και αποτυπώσουν τη φωνή του παρά τη θέλησή του.
Ο αντίλογος των λαθρακουστών και των υποκλοπέων λέει:
* Μα, αν δεν υποκλέψεις και δεν δουλέψεις με κρυφή κάμερα, πώς θα αποκαλύψεις τα σκάνδαλα; Ο νόμος το επιτρέπει αν υπηρετείται το δημόσιο συμφέρον.
- Ουδέν ψευδέστερο τούτου. Κατ' αρχήν το ίδιο το σύνταγμα, στο άρθρο 19 απαγορεύει την παραβίαση του απορρήτου των επικοινωνιών, είτε ως καταγραφή, είτε ως χρήση του προϊόντος υποκλοπής. Μόνη περίπτωση, εφόσον πρόκειται για ιδιαίτερα σοβαρά αδικήματα, νόμιμης υποκλοπής είναι εκείνη που προβλέπει ο ν. 2225/94, όπου όμως διατάσσεται από δικαστήριο. Πουθενά δεν αναφέρεται το δημόσιο συμφέρον.
- Αρα ιδιώτης ουδέποτε νομιμοποιείται να υποκλέπτει συνομιλία, ούτε να την χρησιμοποιεί. Ετσι, αυτός που κάνει την υποκλοπή, όπως και αυτός που τον έβαλε να την κάνει, τιμωρείται από το άρ. 370Α § 142 ΠΚ με φυλάκιση 1-5 ετών.
*Επόμενο επιχείρημα: "Τις κασέτες που παίξαμε μας τις έστειλαν".
- Ε και; Και η χρήση των προϊόντων υποκλοπής τιμωρείται με ποινή 1-5 ετών φυλάκισης στην § 3 του ίδιου άρθρου.
* "Και το δημόσιο συμφέρον;"
α) Η δυνατότητα άρσης του αδίκου μιας προσβολής του απορρήτου περιορίζεται μόνο στη χρήση του. Ετσι, εκείνος που ως ηθικός ή φυσικός αυτουργός υπέκλεψε συνομιλία ουδέποτε δικαιολογείται.
β) Εστω όμως ότι το προϊόν της υποκλοπής έφτασε στα χέρια του δημοσιογράφου, χωρίς να ευθύνεται ο ίδιος.
- Πράγματι μέχρι το 2003 το άρ. 370Α § 4 ΠΚ ανέφερε μεταξύ των λόγων δικαιολογημένης χρήσης και την προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος. Δυστυχώς για τους δημοσιογράφους, η § 4 έχει τροποποιηθεί και πλέον το περιβόητο δημόσιο συμφέρον δεν αναφέρεται καθόλου.
γ) Οπως και να έχει, η §4 οπωσδήποτε συγκρούεται με το άρ. 19 συντ. και, ως αντισυνταγματική, δεν πρέπει να εφαρμόζεται.
δ) Αλλά και να εφαρμοστεί, πλέον δικαιολογεί τη χρήση του προϊόντος υποκλοπής μόνο ενώπιον δικαστικής ή ανακριτικής αρχής. Σεμνύνομαι να πιστεύω ότι κανείς από τους παρευρισκομένους, δεν θα διενοείτο να χαρακτηρίσει την TV δικαστική ανακριτική αρχή.
- Συνακόλουθα, είναι σαφέστερο του σαφούς ότι κανένα δημόσιο συμφέρον δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη χρήση προϊόντος υποκλοπής στον τύπο.
ε) Τέλος και ο ΚΠΔ (άρ. 177 § 2) απαγορεύει στους δικαστές να λάβουν υπόψη τους τέτοια παράνομα μέσα, παρά μόνο κατ' εξαίρεση και εφόσον πρόκειται για κακούργημα που απειλεί ισόβια.
- Συνεπώς, η κοινοποίηση των προϊόντων υποκλοπής στα δικαστήρια ελάχιστα ωφελεί, αφού ούτε η απάτη, ούτε η δωροδοκία, ούτε το ξέπλυμα κ.λπ. δεν τιμωρούνται με ισόβια.
*Συμπέρασμα, η τέλεση υποκλοπής και η χρήση προϊόντων της από δημοσιογράφο ουδέποτε δικαιολογείται.
Αντίθετα, τιμωρείται με φυλάκιση 1-5 έτη. Το αν τελικά θα προσαχθεί σε δίκη και θα τιμωρηθεί ο δημοσιογράφος εξαρτάται από εξωθεσμικές παραμέτρους, όπως λ.χ. η τύχη ή οι προστάτες του.
*Αυτά λέει ο νόμος και δεν επιδέχονται αντίρρηση. Σ' όποιον δεν αρέσει ο νόμος, πρόβλημά του. Μπορεί βέβαια να προσπαθήσει να πείσει τον νομοθέτη να αλλάξει το νόμο (αν και για να ξανα-αλλάξει το σύνταγμα πρέπει να περάσουν 5 χρόνια από την προηγούμενη αναθεώρηση της 18/4/01 (άρ. 110 συντ.). Μέχρι τότε ο νόμος ισχύει, και όποιος τον παραβαίνει ρισκάρει τη δίκαιη ποινική τιμωρία του, χωρίς μάλιστα πλέον να μπορεί να επικαλεστεί νομική πλάνη, αφού άκουσε δημόσια την αλήθεια.
Δεύτερο πλήγμα κατά του κράτους δικαίου, το πολύπαθο τεκμήριο αθωότητας.
- Κατά το υπερνομοθετικό άρ. 6§2 ΕΣΔΑ, ο κατηγορούμενος τεκμαίρεται αθώος μέχρι την καταδίκη του. Ομως εδώ και πολύ καιρό τα ΜΜΕ δικάζουν, αποφαίνονται και καταδικάζουν πολίτες που ίσως καν δίωξη δεν έχει ασκηθεί εναντίον τους, φυσικά χωρίς καμία τήρηση των εγγυήσεων της δικονομίας και κατακεραυνώνοντας όποιον τολμήσει να ψελλίσει τις αντιρρήσεις του για αυτή την εγκληματική πρακτική, αποκαλώντας τον, αν όχι συνένοχο, τουλάχιστον υποκριτή και φαύλο.
- Το δικαίωμα τιμωρίας ανήκει αποκλειστικά στο κράτος και δεν εκχωρείται σε κανέναν. Η επιλεκτική ή έστω τυχαία αλλά οπωσδήποτε αποσπασματική στοχοποίηση ενός πολίτη κατά τεκμήριο αθώου, κατά το γκεμπελικό "Λέγε, λέγε, κάτι θα μείνει", δημιουργεί το αποτρόπαιο φαινόμενο του διασυρμού ενός ανθρώπου και την κοινωνική του καταβαράθρωση, από ανθρώπους που κανείς δεν τους νομιμοποίησε να μιλούν στο όνομα του λαού. Το πλήγμα αυτό στο κράτος δικαίου είναι ασύγκριτα χειρότερο από το να αποφύγει την τιμωρία του ένας ένοχος.
Τρίτη διαστρέβλωση, η απαίτηση του δημοσιογράφου να αποσπά απαντήσεις από τους πολίτες. Από το νόμο (άρ. 273 § 2 ΚΠΔ) ο κατηγορούμενος έχει το θεμελιώδες δικαίωμα της σιωπής, που επεκτείνεται και στο δικαίωμά του να αρνείται (έστω ψευδώς) την ενοχή του, αρκεί να μην ενοχοποιεί άλλους. Η σιωπή αυτή δεν επιτρέπεται να εκλαμβάνεται ως παραδοχή της ενοχής του.
Αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα αγνοείται προκλητικά από τους τηλεοπτικούς εισαγγελείς και δικαστές. Ακουσα το εξωφρενικό: "Με ποιο δικαίωμα ο Χ αρεοπαγίτης έκλεισε το τηλέφωνο στον νεαρό δημοσιογράφο;", που τον ρώτουσε παντελώς αδιάφορα νομικά πράγματα, χωρίς το τελευταίο να έχει καμία σημασία. Καλό θα κάνουν οι κ.κ. ρεπόρτερ, που χώνουν το ματσούκι στα μούτρα του θνήσκοντος και ρωτούν «πώς νιώθετε;», να μάθουν ότι κανένας δεν υποχρεούται να απαντήσει στις ερωτήσεις τους, αν δεν θέλει. Στην περίπτωση αυτή, άριστα πράττει που τους κλείνει την πόρτα ή το τηλέφωνο κατάμουτρα, ούτε δικαιούνται να εξάγουν οποιοδήποτε συμπέρασμα ενοχής του από τη σιωπή του. Δόξα τω Θεώ, η δικτατορία του ρεπόρτερ δεν έχει έχει ακόμη επιβληθεί, τουλάχιστον θεσμικά.
*Συνοψίζοντας, δεν με θορύβησαν ιδιαίτερα οι πρόσφατες αποκαλύψεις για διαφθορά δικαστών ή εγκλήματα, ποινικά ή κανονικά κληρικών. Αυτά πάντα συνέβαιναν. Η κάθε εξουσία συνήθως έχει τους μηχανισμούς της, για να απορροφά τους εκάστοτε κραδασμούς που απειλούν την ισχύ της, ενίοτε θυσιάζοντας κάποια μέλη της. Ετσι πιστεύω θα γίνει και τώρα.
Πάντως, θετικό θα είναι και το ότι θα εξοβελιστούν, έστω αποσπασματικά, κάποιοι καταχραστές τής από το λαό δοτής εξουσίας τους και το ότι θα ακολουθήσει μια άσκηση εξουσίας με επιμελέστερη τήρηση των προσχημάτων. Μέχρι εκεί.
*Ομως με φοβίζει έντονα ότι παράπλευρα (αν όχι σκοπούμενα) ευτελίζονται στη συνείδηση των πολιτών θεσμοί που πάνω τους στηρίζεται η ευταξία του κράτους και ιδίως ότι βλάπτονται θέσμοι θεμελιώδεις του κράτους δικαίου, όπως οι ασφαλιστικές για την ελευθερία του πολίτη ελευθερίες που προανέφερα.
*Τέλος, με εξοργίζει η αυθαίρετη ανάληψη της τιμωρητικής εξουσίας από εξωθεσμικούς παράγοντες, όπως οι δημοσιογράφοι. Το διεστραμμένο μόρφωμα του κράτους των δικαστών, από το οποίο κινδύνευσε η Δημοκρατία της Ιταλίας, είναι λιγότερο ζοφερό από το επαπειλούμενο κράτος των δαιμονίων ρεπόρτερ. Οσο πάντως η Δημοκρατία στη χώρα μας απέχει, θα απαιτώ, και να είστε βέβαιοι ότι θα επιτυγχάνω, να κρίνομαι από τους όποιους δικαστές μας και όχι από δημοσιογράφους που θεσμικά έχουν άλλη αποστολή και σίγουρα όχι να αναγκάζουν τους εισαγγελείς ποινικής δίωξης να τελούν για χάρη τους το κακούργημα της κατάχρησης της εξουσίας (239β) παραλείποντας εν γνώσει να διώξουν τις καταφανείς παραβιάσεις απορρήτων. Επειδή έχει ειπωθεί ότι είμαστε έθνος ανάδελφων, σας γνωρίζω ότι δεν επιθυμώ κανένα "μεγάλο αδελφό"».
Ιωάννης Μπέκας: mpekas
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 30/10/2005
Ολόκληρο το άρθρο εδώ: enet.gr
Copyright © 2004 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.
____________________
ΣΗΜ. 01/11/2005, club Pathfinder
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου